سندرم داون

سندرم داون

 

مقدمه 

سندرم یعنی مجموعه علایم بدنی و ذهنی عارضه ای خاص و و دان نام پزشک انگلیسی است که در حدود ۲۰۰ سال قبل این مجموعه علایم را کشف نمود. علت این پدیده نوعی بی نظمی در ترتیب کروموزومی است که در مراحل جنینی و هنگام تقسیم سلولی رخ می دهد. کسانی که سندروم دان دارند در سلول های بدن خود به جای ۴۶ کرومورزم ۴۷ کروموزوم دارند. کروموزوم بخش بسیار کوچکی از سلول است که ژن ها در آن جمع شده و حاوی اطلاعاتی است که بدن ما را شکل می دهد.

 

به عنوان مثال رنگ پوست، چشم، موها، مونث یا مذکر بودن، در همین بخش کوچک مشخص می گردد. کروموزوم اضافی هر بدن فردی که سندروم دان دارد بر روال شکل گیری موارد یاد شده تأثیر می نهد و موجب تغییرات بدنی و ذهنی می شود. افراد با سندروم دان تفاوت هایی با دیگران دارند. بخشی از این تفاوت ها مربوط به خصوصیات ظاهری افراد و بخشی دیگر مربوط به ویژگی های ذهنی می گردد. مهم آن است که بدانیم سندروم دان مانند سرماخوردگی نیست که کسی به آن مبتلا گردد بلکه قبل از تولد بروز می کند. گرچه این افراد اغلب به اندازه افراد عادی توانا نیستند، اما استعداد آنان در انجام برخی از امور ما را شگفت زده می کند.

 

نحـــوه اســم گــــزاری سنـــدرم دان

آیا میدانید چرا برای بیماری تروزمی ۲۱ نام سندرم دان گذاشته شده است. در اینجا  به زندگی که در پس اسامی برخی از شناخته‌شده‌ترین بیماری‌ها قرار دارد، می‌پردازیم و این برای پاسداشت نیکوئیشان است. بعضی از مشهورترین افراد در جهان به واقع برای میلیون‌ها نفر که هر روز به نامشان اشاره می‌کنند، ناشناخته‌اند. نام آنها در فرهنگ لغات گنجانیده شده اما زندگیشان ناشناخته است. این افراد بیشتر به نام مشهورند که نامشان بر سخت‌ترین بیماری‌ها نهاده شده اما زندگی‌شان اغلب در داخل و خارج از حوزه پزشکی نیز قابل توجه بوده است. جان لنگدن دان، مردی که پس از او نامش به یک بیماری ژنتیکی یعنی سندرم دان اختصاص داده شد هرگز نمی‌خواست « دان » (Down) نامیده شود. وی در سال ۱۸۲۸ متولد شد و مایل بود رسما فامیل « دان » را به « لنگدن – دان » تغییر دهد و بالاخره این کار را کرد.

 

دکتر « لنگدن دان » پیشگام آموزش و پرورش افراد دچار نقص ذهنی در بیمارستان خود (نورمنزفیلد) شد. او و همسرش که مادر کوچولو شهرت داشت، مجتمعی که به وسیله یک مزرعه و زمین‌های پوشیده از درخت احاطه شده بود را اداره می‌کردند، جایی که بیماران شغلی را می‌آموختند و حبس و آزار و اذیت آنان ممنوع بود. از دهه ۱۸۶۰ دکتر لنگدن‌دان آثار خود را مبنی بر طبقه‌بندی حالات آنان از نظر ویژگی‌های ذهنی و جسمی منتشر کرد. نام بیماری تحت عنوان منگولیسم تا زمانی که در دهه ۱۹۶۰ رسما واژه « سندرم دان » جایگزین آن شد، مصطلح بود.

 

سنــــدروم دان چگونه در روند رشـــد اثر مـــی گذارد؟

افراد با سندروم دان مراحل رشد ذهنی و جسمی را نسبت به دیگر افراد با تأخیر سپری می کنند. آنها نسبت به همسالان خود نشستن، راه رفتن، صحبت کردن، بازی کردن و فعالیت های دیگر را دیرتر می آموزند. اما امروزه با کمک علم توانبخشی (کار درمانی، گفتار درمانی، بازی درمانی و…) می توان در سرعت رشد حرکتی و ذهنی کودکان با این عارضه بسیار مؤثر بود. از این رو باید به نیازهای توانبخشی این کودکان از بدو تولد توجه نمود. مراقبت های اولیه مورد نیاز که باید در مدت کوتاهی پس از تولد کودک ارائه گردد زمینه ای فراهم می کند تا کودک با سندروم دان حداکثر استعداد خود را بروز دهد. این خدمات شامل برنامه های مناسب آموزشی و مراقبت های پزشکی است که بدون شک افراد با سندرم دان را عضو مفید و مؤثر خانواده و جامعه می سازد.

 

 

مــــــراحل	محـــدوده سنی سنـــدرم دان	محدوده سنی معمـــول
نشستن بدون تکیه	۶ تا ۳۰ ماهگی	۵  تا  ۹  ماهگی
چهار دست و پا رفتن	۸ تا ۲۲ ماهگی	۶  تا ۱۲ ماهگی
ایستـــادن	۱ تا ۳ سالگــی	۸  تا ۱۷ ماهگی
راه رفتن به تنهایی	۱ تا ۴ سالگــی	۹  تا ۱۸ ماهگی
تک کلمــه	۱ تا ۴ سالگــی	۸  تا ۲۳ ماهگی
عبارتهای دو کلمه ای	۲ تا ۷ سالگــی	۱۵ تا ۲۲ ماهگی
غذا خوردن با انگشتان	۱ تا ۲۴ ماهگی	۷ تا ۱۴ ماهگی
نوشیدن با لیــوان	۱۲ تا ۳۲ ماهگی	۹ تا ۱۷ ماهگی
استفاده از قاشق	۱۳ تا ۳۹ ماهگی	۱۳ تا ۲۰ ماهگی
کنتـــرل ادرار	۲ تا ۷ سالگــی	۱۶ تا ۴۲ ماهگی

 

سنـــدرم دان چگـــونه تشخیص داده مــــی شود؟

تشخیص قطعی سندروم دان با اتکا به مشخصات ظاهری نوزاد قدری دشوار است به همین دلیل با انجام کاریوتایپ ( Karyo Type) تشخیص قطعی مشخص می شود. برخی خصوصیات ظاهری نوزاد با سندروم دان که با شدت و ضعف متفاوتی بروز می کند و الزاماً همه آنها در این نوزادان وجود ندارد، عبارتند از :

• شــل بودن عضـــلات بدن
• نـــرمی مفاصل و قابلیت خم شوندگی بیش از حد معمــول
• نیم رخ تخت، بینـــی کــــوچک و چشم های کشیده و بادامــــــی
• بـــزرگی عضله زبان نسبت به دهـــان
• تک شیار عمیـــق در کف دست
• فاصله بیش از حد معمـــول بین انگشت شصت پا و انگشتان کناری

 

آیا کـــودکان با سنـــدروم دان مشکـــلات پزشکــــی خاصی دارند؟

مشکلاتی که ممکن است در برخی از نوزادان با سندروم دان بروز کند عبارت است از :

• ناراحتی های قلبــــی مادرزادی
• ابتلا سریع به بیماری های عفــــونی
• مشکلات تنفسی و برخی ناراحتی های گوارشــــی
• استرابیسم چشم ( لوچــــی چشم )
• مشکلات شنوایی و مشکلات ناشی از کارکــــرد غده تیرویید.

باید توجه داشت که موارد یاد شده در حد احتمال است و پیشرفت های علم پزشکی درمان اکثر آنها را امکان پذیر ساخته است. به گونه ای که افراد با سندورم دان تا سنین بالای (۵۵ سالگی) می توانند به سلامت زندگی کنند.