درمان کودکان داران تاخیر زبانی

درمان کودکان داران تاخیر زبانی

 

یکپارچگی حسی : کانال های حسی ← سیستم عصبی مرکزی ← سازماندهی رفتاری و ارائه پاسخ تصادفی ← بر عهده ی ساختمان های موجود در ساقه ی مغز است ( تالاموس و هسته های وستیبولار )

نوروپلاستیسیتی : انعطاف پذیری سیستم عصبی CNS

 

آموزش پیش گفتاری :

1. ارتباط غیر کلامی
2. غان و غون و اکتشاف محیط فیزیکی
3. پیش گفتگو ( تقلید غیر کلامی )

 

الف ) استقرار رابطه متقابل :

رابطه میان کودک و والدین در هنگام تغذیه ، تعویض پوشک و لباس و حمام کردن

متوالی و تکرار شونده                       بازی با نوزاد و ماساژ او

 

ب) ارتباط غیر کلامی و تقلید حرکتی

 

ج ) ایجاد شرایط مساعد برای ارتباط غیر کلامی در کودک شیر خوار ← حرف زدن با کودک – لمس و نوازش – نزدیک کردن چهره – لبخند – شکلک – اجازه بدهیم ابتدا کودک خواسته ی خود را بیان کند .

• با حرکت سر ( نه ) بگوید .
• اجازه بدهیم کودک به شئ مورد علاقه ی خود اشاره کند .
• با حرکت سر ( آری ) بگوید .
• سرودهای کودکانه با حرکات ساده دست و لب

تقلید حرکتی :

• تقلید کودک از خود : دادن اشیاء جالب و کشف ویژگی های آن توسط کودک .
• تقلید ما از کودک : زدن توپ کودک بعد از او .
• تقلید کودک از ما : به طور مثال کشیدن نخ توسط کودک بعد از ما .
• تقلید از یک عمل جدید : تکان دادن دست به علامت خداحافظی .
• بازی های نمادین : یک شئ به جای یک ماشین .

 

کمک به بیان هجایی در کودک شیرخوار :

با کودک زیاد صحبت کنیم – اجازه بدهیم کودک صداسازی کند – هجاهای کودک را تکرار و تسهیل کنیم . در بعضی موارد صداسازی ها افزایش می یابد که شامل : ( حمام کردن – بازی کردن – تکان دادن اشیاء ) .

 

پایداری شئ : مادر به عنوان یک پدیده ی ثابت با صدا و هیکل ثابت ، هر روز در اطراف کودک وجود دارد .

آموزش ← ۱) مساعدت به رفتار نگاه دوختن در کودک شیر خوار ۲ ) مساعدت به تعقیب چشمی در کودک شیرخوار ۳ ) مساعدت به واکنش های شنیداری در کودک شیر خوار ۴ ) مساعدت به آغاز هماهنگی بینایی و حرکتی ۵ ) مساعدت به کاوش محیط ۶ ) مساعدت به حل مسائل کوچک محیطی ۷ ) مساعدت به استراتژی های جستجوی اشیاء پنهان شده

 

ترتیب بندی مراحل آموزش زبان :

• ایجاد قالب کلامی :
  1. عبارات اسمی ( عروسک بزرگ )
  2. الگوی فاعلی – فعلی ( عروسک بخواب )
  3. گشتارهای منفی ( عروسک خوردن )
  4. سؤالی ( عروسک کو؟ )
  5. صورت های کلی ( تخت عروسک )

 

• توسعه :

تک کلمه ← عبارات اسمی و فعلی ← جملات جدید ← استفاده از حروف ربط و اضافه و قیود ← جابجایی کلمات ، تغییر کلمات و گشتارها ← سؤالی ، منفی و امری

 

• گسترش :

اضافه کردن عبارات و جملاتی که معنی گفته ی کودک روشن تر شود .

 

• تصحیح :

نباید به طور نامناسب و بیش از حد اتفاق بیافتد ، که منجر به حرف نزدن کودک می شود .

 

• الگوی خود تصحیحی :

والدین هم گفتارشان را تصحیح کنند . درمانگر قبل از تصحیح ، عبارات یا جملات ناکامل کودک را تکرار کند . بیان اشتباه در ابتدا و تصحیح آن .

 

آموزش زبان به طور غیر مستقیم :

• الگوهای ساده و تقلید کودک ← کشف روابط فاعلی و مفعولی
• نگرش شرطی سازی :

1. روش های تغییر رفتار ← شرطی سازی : مشخص نمودن رفتار هایی که از کودک انتظار داریم ← طرح ریزی یک برنامه ← بکار گیری تشویق ← کودک باید بتواند از یک مرحله به مرحله دیگر برود . در صورت عدم موفقیت ، کودک به مرحله ی اول بر می رود . عوامل برانگیزنده و رفتارهای تشویق کننده .
2. شرطی کردن کودک بدون کلام ← کودک فاقد زبان بیانی است ← افزایش رفتار های تقلیدی .

 

• نگرش شناختی :

کاربرد زبان بر پایه تفکر است – سیستم های تدریس خصوصی / تفکر انتزاعی

 

• نگرش کاربردی :

درمان براساس خلاقیت های موجود در ارتباط های واقعی و الگویی از این موقعیت ها :

1. خلق کردن یک بافت بین فردی ( جهت دهی )
2. پیروی از نحوه هدایت کودک
3. کار کردن در محیط خود کودک
4. استفاده از تشویق های عملی

 

مراحل آموزش زبان :

الف ) درک دستورات ساده و افزایش خزانه واژگان درکی کودک

ب ) آموزش واژگان ( اسمی ) ← اسامی عینی ، مورد علاقه کودک ، در دسترس ، قابل فهم و راحت و ساده

ج ) آموزش فعل

د ) آموزش واژگانی پیشرفته ← انواع ماشین ، پرنده ، میوه و ….

ه ) درک داستان های کوتاه

 

بیان شفاهی

– نشانه گذاری ← تلاش تقلیدی ، نظام علامتی

– گفتار تک کلمه ای ← اعضای خانواده ، پوشاک ، اعضای بدن ، چیزهای مورد علاقه ، وسایل اتاق ها ، اوقات غذا ، غذاهای اصلی ، فعالیت ها

از طریق : ۱ ) کارت تصاویر     ۲ ) فراهم کردن فرصت برای دیدن و گوش دادن

۳ ) تحریک کودک نسبت به اسامی

– واژگان و پیشنهادات مرحله ( ۲ ) :

ترکیب دو واژه ای – استفاده بیشتر از واژگانی که دارد – مدل منفی ، مالکیت و ضمیر

– واژگان مرحله ( ۳ ) :

گفتارهای ۳ کلمه ای – جمله سازی های غیر دستوری – استفاده از فاعل و مفعول

 

تربیت شنیداری :

1. توجه به صدا
2. کشف صدا
3. تمایز اصوات
4. شناسایی
5. درک مطلب

 

انواع اصوات :   الف : اصوات خالص     ب ) اصوات صداسازها   ج ) اصوات گفتاری

 

درک گفتار :   الف ) درک شنوایی گفتار         ب ) درک شنوایی – بینایی گفتار

 

حافظه :

1. کوتاه مدت ← نگهداشتن قسمتی از گفتار
2. طولانی مدت ← شناسایی اصوات و درک آنها

 

مراحل درمانی :

1. توجه و کشف : ضربه زدن روی طبل ( خودش ضربه بزند و بعد مادر و عکس العمل او )
2. تمایز اصوات : استفاده از ۲ صداساز و لگوی رنگی
3. شناسایی : صدای جانوران ، افراد خانواده و …
4. درک مطلب : عبارات توضیحی و سؤال

 

تقویت حافظه کوتاه مدت :

1. تعداد کلمات                                              ۲ . تشخیص تصویر حذف شده

 

تقویت حافظه طولانی مدت :

۱ . تعداد مطلبی که چند روز پیش به کودک گفته شده

۲ . گفتن داستان و پرسش سؤال

۳ . پرسش سؤالات مختلف

۴ . شمارش اعداد

 

تقویت حافظه بینایی ← یادآوری اشیاء و تصاویری که قبلاًٌ

 

روش های پرورش حس بینایی :

• نگاه کردن ← از طریق اشاره
• روش تشخیص تشابه و تفاوت :

1. قراردادن اشیاء مشابه در کنار یکدیگر
2. نام بردن اشیاء
3. جور کردن براساس رنگ
4. براساس شکل ، بزرگی ، پهنا و کوتاهی

• جور کردن اشیاء ، اشکال ، اندازه ها و تصاویر
• تشخیص اشیاء و تصاویر

 

تقویت حافظه بینایی :

1. شیوه ی جور کردن : ساختن یک الگو       ۲ . تکمیل نقطه چین       ۳ . پیروی از دستورات

بالا بردن مدت تمرکز :

۱ . پازل     ۲ . تصاویر ناتمام     ۳ . اشیاء مخفی شده       ۴ . اشکال هندسی

 

تقویت تمرکز چشمی و تعقیب چشمی :

الف ) خیره شدن به شئ                                 ب ) حرکت مداد به جهات مختلف

تقویت حافظه شنیداری :

پرسش کردن که شامل: ( کی – چی – کِی – کجا و چرا )

 

پرورش حس شنوایی :

1. یاد آوری اسامی ۲٫ یاد آوری اسامی آشنا ۳ . یاد آوری صداها ۴ . یاد آوری سرود ها و ریتم ها   ۵ . یاد آوری یک قصه کوتاه   ۶ . یاد آوری اعداد

 

روش توالی حافظه شنیداری ساختن جمله :

1. ساخت یک جمله توسط درمانگر و تولید بخش بخش آن توسط       کودک
2. ثابت نگه داشتن یک کلمه از بین کلمات آموزشی دیگر و ساخت جمله با آن

 

روش تولید آهنگ :

۱ ) تولید یک آهنگ     ۲ )تکرار آن           ۳ ) تنوع آن             ۴ ) تکرار پس از تقلید

 

روش گوش کردن و درک شنیداری ( تشخیص صداها ) :

الف ) شروع با محرک بینایی   ب ) اشاره کودک به منبع صدا     ج ) با چشمان بسته منبع را نام ببرد