رشد شنوایی- حرکتی کودک

 

رشد شنوایی- حرکتی کودک

 

مقدمه

   شاید بارزترین جنبه ی رشد و تکامل کودک ، کسب مهراتهای زبانی و توانایی تولید گفتار باشد. اکتساب مهارتهای زبانی، به شدت تحت تاثیر عملکرد مناسب سیستم شنوایی قرار دارد و در کودکان کم شنوا، بر خلاف کودکان هخنجار گفتار به شکل خ ود به خودی رشد نمی کند . بنابراین این ضروری است تا با انجام مداخلات درمانی به موقع کسب گفتار و زبان در کودک کم شنوا تسهیل شود.

به نظر می رسد دریافت سیگنال های گفتاری توسط نوزاد، به نحوی تحت تاثیر عملکرد سیستم عصبی قزاز دارد. چون حتی یک نوزاد دو ماهه که تجربه ی گوش دادن بسیار ناچیزی دارد، می تواند بین آواهای انفجاری واکدار مثل /B/ و /g/ افتراق بگذارد. محققین معتقدند صداهایی که نوزاد انسان طی سال اول تولد تولید می کند، کاملا اتفاقی هستند و بیشتر نوعی تمرین برای تولید کلام در آنده به حساب می آند، چون صداهای تولیدی آنها شبیه هیچ یک از زبان های دنیا نیست.

   برخی محققین اعتقاد دارند نمی توان از الفبای فونتیک بین المللی برای نگارش صداهای تولیدی نوزادان استفاده کرد و برخی دیگر معتقدند نوزاد انسان در تمامی زبان ها، صداهای مشابهی را تولید می کند و روند کسب مهارت های گفتاری و زبانی در تمام ملیت ها مشابه است. تجربه ی شنیدن صداها و قرار گرفتن در معرض محرکات گفتار ، مهم ترین عوامل شکل دهنده ی سیستم شنوایی هستند با وجودی که نوزاد  قادر به تولید گفتار در سال اول تولد نیست ، اما قادر است با تکیه بر حس شنوایی خود، میان صداهای گفتاری مختلف تمایز قایل شود.

 

شنوایی در دوران جنینی

   حلزون گوش انسان در هفته ی بیستم جنینی (تقریبا ۵ ماهگی از سن جنینی ) عملکردی مشابه بزرگسالان هنجار دارد و در هنگام تولد، نوزاد حداقل ۴ ماه تجربه ی شنیدن صداها را دارد.

   برای مالعه ی حس شنوایی جنین ، مطالهات مختلفی صورت گرفته و اکثرا اصواتی با فرکانس های مختلف به صورت مستقیم و یا ویبرواکوستیکال به شکم مادر ارائه شده و پاسخ هایی مانند تغییر ضربان قلب جنین و رفلکس پلکی-گوشی را به عنوان شاهدی از شنیدن صداها در نظر می گیرند. در جنین هنجار ، رفلکس APR را می توان در ۲۴ تا ۲۵ هفتگی از سن بارداری با استفاده از روشهای تصویر برداری اولتاراسو.تیک مشاهده کرد.

   در بدو تولد، نوزاد قادر به شناسایی صدای مادر خود است و می تواند آن را از صدای زنان دیگر تشخیص دهد اما سوالی که پیش می آید این است که آیا واقعا اصوات و تحریکات اکوستیکی کافی برای رشد جنین در دوران حاملگی وجود دارند؟

   در مطالعات دیگر نیز مشخص شده با وجودی که جنین نمی تواند سیستم قلبی-عروقی مادر را بشنود اما می تواند صداهای خوردن، آشامیدن، تنفس و حرکاتت عضلانی مادر را علاوه بر صداهای گفتاری بشنود. حتی گزارش شده که صدای پدر نیز قابل شنیدن است البته اکثر این صدا ها فاقد تونالیتی هستند چون اجزای فرکانس بالای آن ها جذب شده است؛ در یک مطالعه نیز مشخص شد نوزادان قادر به بازشناسی ۶۴ درصد از آواهای صدای مادر و ۵۷ درصد گفتار مرد ها هستند.

 

تکامل شنوایی نوزادان

ساده ترین پاسخ قابل برانگیختن در نوزاد ، رفلکس استارتل یا مورو است. تمامی کودکان با شنوایی هنجار که سن کمتر از ۳۶ ماه دارند، با ارائه ی محرک ۶۵ دسی بل SPL یا بالاتر که شروع ناگهانی داشته باشد، پاسخ استارتل را نشان می دهند. یکی از روشهای ساده برای ایجاد این پاسخ ، ارائه ی محرکات گفتاری از طریق بلند گو است. با ارائه ی این نوع محرک، پاسخ استارتل به صورت حرکت رفلکسی ، سریع و جعشی کل بدن ملاحظه می شود.

   توصیه شده کسب پاسخ استارتل ، آخرین مرحله از غربالگری وضعیت شنوایی کودک باشد چون ممکن است ارائه ی صدای بلند موجب ترسیدن کودک، گریه کردن و عدم همکاری بعدی وی شود. اگر کودکی فاقد رفلکس استارتل باشد، باید فورا تحت آزمایشات کامل ادیولوژیک قرار گیرد.

• تولد تا ۴ ماهگی:
  1. پاسخ ها محدود و رفلکسی هستند
  2. در محیط ساکت می توان با محرکات شنوایی آهسته، پاسخ چشمک زدن و گشاد شدن چشم را مشاهده کرد. البته این پاسخ تغییر پذیری زیادی دارد.
  3. تنها پاسخ قابل اطمینان در این سن پاسخ استارتل (مورو) Surprise-Eye-Blink است.
  4. در ۳ یا ۴ ماهگی ممکن است چرخش سر آهسته به سمت منبع صوت دیده شود متغییر است.
• ۴ تا ۷ ماهگی:
  1. در ۴ ماهگی کودک چرخش سر به سمت منبع صوت را نشان می دهد.
  2. در ۷ ماهگی قوام عضلات گردن کودک به حدی رسیده که امکان چرخش مستقیم سر به سمتی که صدا ارائه شده را می دهد.
  3. برای صداهایی که پایین تر از سطح چشم باشند، مکان یابی مستقیم نخواهد بود.
  4. چرخش سر مستقیم به طرفین (در محور طرفی) وجود دارد.
• ۷ تا ۹ ماهگی:
  1. نوزاد شروع به شناسایی دقیق محل منبع صوت با چرخش مستقیم سر می کند.
  2. هنوز نمی تواند صداهایی را که بالاتر از سططح چشم قرار گرفته اند مکان یابی کند.
• ۹ تا ۱۳ ماهگی:
  1. در انتهای ۱۳ ماهگی، کودک قادر به شناسایی سریع و دقیق صداها در طرفین و پایین و بالا است.
  2. در ۱۲ ماهگی ، بلوغ کامل سیستم شنوایی رخ می دهد.
  3. حس کنجکاوی کودک کاملا شکل گرفته و با ارائه ی محرک مناسب در این سن می توان پاسخ های مکان یابی سریع را ملاحظه کرد.
• ۱۳ ماهگی به بعد:
  • با وجودی که در این سنین نیز شنوایی شناس متبحر می تواند پاسخ های جهت یابی غیر شرطی را ثبل کند، اما معمولا از این سن تا حدود ۲۶ ماهگی، پاسخ های کودک تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار می گیرد فرضا با وجودی که کودک صدا را می شنود، اما از پاسخ دادن خودداری می کند. بنابراین به نظر می رسد در این محدوده ی سنی، استفاده از روش های ارزیابی شرطی مانند ادیو متری تقویت بینایی (VRA) مناسب تر باشد.

 

 

 

منبع:

Hearing in children. Marion P.Downs , Gerry L.Northern