ارزیابی تغذیه و حرکت و صداسازی نوزاد
بررسی رفتار کلی نوزاد:
- در چه شرایطی نوزاد راحت یا ناراحت است؟
- تحمل اش نسبت به محرکات مختلف چگونه است؟
- آیا نوزاد براحتی وضعیت ثبات خودش را از دست می دهد؟
- چه شرایط و کمک هایی می تواند ثبات کودک را بیشتر کند؟
- نوزاد چه مقدار در مقابل ارتباط برقرار کردن والدین تحمل می کند؟
اطلاعات فوق را آسیب شناس گفتار و زبان از پزشک کسب کرده تا برای پیشگیری از شدت یافتن اختلال در آینده، برنامه ریزی کند.
ارزیابی دوره پیش از ارتباط هدفمند (یک تا ۸ ماهگی)
- ویژگی این دوره: کودک قصد برقراری ارتباط ندارد ولی والدین رفتار کودک را هدفمند قلمداد می کنند.
- جنبه های ارزیابی
- ارزیابی تحول غذاخوردن و حرکات دهانی
- ارزیابی صداسازی( قان و قون)
۱- ارزیابی تحول غذاخوردن و حرکات دهان
علاوه بر ارزیابی مواردی که در دوره نوزادی انجام می گیرد، رفتارهای خوردن و آشامیدن با استفاده از چک لیست، توسط والدین و یا آسیب شناس گفتار و زبان در حین مشاهده کودک، بررسی می شود.
نمونه ای از سئوالات چک لیست:
- آیا کودک می تواند در هنگام شیر خوردن، آرواره،سر و تنه اش را کنترل کند؟
- آیا کودک در هنگام شیر خوردن هوشیار است و به مادرش نگاه می کند؟
- در طول روز چند بار شیر می خورد؟
- تغذیه کودک چقدر طول می کشد؟
- فواصل تغذیه کودک چقدر است؟
- در هر وعده، کودک چه مقدار شیر می خورد؟
- آیا کودک به قدرت عمل مکیدن را انجام می دهد؟
- آیا کودک از یک سینه بهتر از سینه دیگر می خورد؟
- در هنگام تغذیه کودک در چه وضعیتی است؟
- چه کسی به کودک غذا می دهد؟
- آیا در هنگام شیر خوردن، حالت تهوع، سرفه یا گاز گرفتن ایجاد می شود؟
- ایا بنظر می رسد که در بلعیدن تاخیر دارد؟
- آیا کودک بین مکیدن، بلعیدن و تنفس هماهنگی وجود دارد؟
- آیا هنگام شیر خوردن، شیر از دهانش خارج می شود؟
۲–ارزیابی صداسازی
نمونه صداسازی:
- صداسازی هایی انتخاب شوند که در موقعیت راحت تولید شده اند.
- صداسازی هایی که شبیه واکه، همخوان و صداهای گفتاری هستند و با خروج فشار جریان هوا همراه هستند، مد نظر هستند.
- ۲۰ دقیقه نمونه، حدود ۷۰ موقعیت صداسازی را فراهم می کند. در مواقعی که کودک همکاری نمی کند، ۵۰ تا ۷۰ موقعیت صداسازی تقریبا برای ارزیابی مناسب اند.
- صداسازی ها توسط، مشاهده مستقیم درمانگر و گزارش والدین ثبت می شود.
- سرعت قان و قون: تعداد صداها( نه هجاها) تقسیم بر زمان ضبط نمونه صداسازی.
- بطور طبیعی، با افزایش سن بخصوص بعد از ۶ ماهگی، باید بر سرعت قان وقون افزوده شود.
- نسبت تعداد همخوان ها به واکه ها:تعداد همخوان ها به واکه ها تقسیم و ضربدر ۱۰۰ شود.
- بطور طبیعی، در صد همخوان ها نسبت به واکه ها، در سال اول افزایش می یابد.
- قان وقون چند هجایی: در نیمه دوم سال اول، تعداد هجاهای قان و قون افزایش می یابد(cv/cvcv// / ماما/ بابا/ ) و در پایان سال اول، همخوان های هجاهای قان و قون متفاوت می شوند.
- ارزیابی ارتباط والدین-کودک:آسیب شناس گفتاروزبان، با استفاده از چک لیست، چگونگی تعامل والدین با کودک را مشاهده و سپس بررسی می کند.
نمونه هایی از سئوالات چک لیست
- احساس رضایت و مثبت بودن در هنگام برقراری ارتباط.
- حساسیت مادر در مقابل سرنخ های کودک برای تعامل یا ارتباط برقرار نکردن.
- پذیرفتن وضعیت کلی کودک.
- میزان تعامل و تمایل دوطرفه کودک و والدین.
- والدین از وسایل و یا از فعالیت ها به چه شکل استفاده می کنند که کودک را تشویق به ارتباط کند.
- میزان صحبت کردن مادر با کودک و قان قون کردن با او چقدر است؟
- مادر به چه میزان می تواند توجه کودک را جلب کند و او را وادار به تعامل کند.