غربالگری آفازی

غربالگری آفازی

– Frenchay Aphasia Screening Test:

– تست غربالگری آفازی فرنشی (FAST) به منظور استفاده‌ی افراد غیرمتخصص مانند دانشجویان پزشکی، پرستاران و همچنین درمانگران این حیطه و برای کمک در تشخیص بیمارانی که اختلالات زبانشناختی دارند ایجاد شده است. این تست مختصر و در اجرا آسان بوده که می‌تواند در یک منطقه‌ی شلوغ و یا محیط خانه اجرا شود و زمانیکه توسط افراد غیرمتخصص اجرا می‌شود دارای پایایی خوبی است.

– این آزمون دارای ۴ خرده آزمون درک، بیان کلامی – خواندن و نوشتن است.

ابزارهای مورد استفاده:

کارت تصاویر به همراه کارت‌های خواندن، مواد، کاغذ، ساعت وقت گذاری (ساعت با ۲ عقربه)

توجه: اگر نیاز باشد بیمار باید عینک بزند و درمانگر هم صدای خود را به میزان کافی بلند کند.

 

الف : درک:

کارتی را تصویر رودخانه به بیمار نشان دهید. «به تصویر نگاه کن. با دقت به آنچه که به تو گفته می‌شود گوش کن و به چیزهایی که می‌گویم اشاره کن.»

• هر اجرای درست نمره‌ی ۱ می‌گیرد.
• اگر آموزش نیاز به تکرار داشت امتیاز خطا می‌گیرد.
• تصحیح خودبخودی غلط می‌تواند امتیاز صحیح بگیرد.
• محدوده‌ِ‌ی امتیازات از ۱۰-۰ می‌باشد.

دستورالعمل خرده آزمون درک:

(a) صحنه‌ی رودخانه:

تمرین آیتم: «به رودخانه اشاره کن». به این ‌آیتم امتیازی ندهید. تکرار کنید تا زمانیکه بیمار بداند که چه چیزی از او خواسته شده است.

1. به قایق اشاره کن
2. به بلندترین درخت اشاره کن
3. به مرد اشاره کن و بع د به سگ اشاره کن
4. به پای چپ مرد و سپس به قایق اشاره کن
5. قبل از اشاره به یک رادک نزدیک پُل، تپه‌ی وسطی را به من نشان بده.

(b) اشکال هندسی:

تمرین آیتم: «به دایره اشاره کن». تکرار کنید تا زمانیکه بیمار متوجه فعالیت شود.

1. به مربع اشاره کن
2. به مخروط اشاره کن
3. به مستطیل، مخروط و نیمدایره اشاره کن
4. به یکی از آنهایی که شبیه یک هرم است و یکی از آنهایی که شبیه یک تکه پرتقال است اشاره کن.

 

ب : بیان:

(a) به بیمار صحنه‌ی رودخانه را نشان داده و بگیید هرچقدر که می‌توانی راجع به این تصویر برای من بگو. اگر به نظر می‌رسید که بیمار متوجه نشده است، بگویید هر چیزی که در این تصویر می‌بینی را نام ببر. محدوده‌ی امتیازات از ۵-۰ می‌باشد.

امتیازات:

1. ناتوانی در نام بردن ۲-۱ شیء
2. نام بردن ۲-۱ شیء
3. نام بردن ۴-۳ شیء
4. نام بردن ۷-۵ شیء
5. نام بردن ۸ تا ۹ مورد و یا استفاده از عبارات یا جملات کوتاه اما کاربرد غیرمعمول (مثل دودلی‌ها و تفاسیر نامناسب)
6. نرمال – استفاده از عبارات و جملات، نام بردن ۱۰ آیتم.

(b) کارت تصاویر را از جلوی او برداشته و به بیمار بگویید که چیزهایی را از او می‌خواهید که کمی متفاوت است. سپس از او بخواهید تعداد حیواناتی را که در ۱ دقیقه می‌تواند فکر کند را نام ببرد. اگر بیمار مشکوک به نظر می‌رسید برای او توضیح دهید که نام هر نوع حیوانی که باشد را می‌خواهید. وحشی یا اهلی و نه فقط آنهایی که در تصاویر دیده می‌شود. محدوده‌ی امتیازات از ۵-۰ می‌باشد.

امتیازات:

1. بدون اسم (هیچ اسمی را نگوید)
2. نام بردن ۲-۱ حیوان
3. نام بردن ۵-۳ حیوان
4. نام بردن ۹-۶ حیوان
5. نام بردن ۱۴-۱۰ حیوان
6. نام بردن ۱۵ تا یا بیشتر

 

ج : خواندن:

اولین کارت خواندن را به بیمار نشان داده و از او بخواهید کارت را برای خودش بخواند (نه بلند) و چیزی که در آن نوشته شده را انجام دهد. همین روش را با بقیه‌ی کارت‌ها نیز انجام دهید. جمع امتیازات از ۵-۰ می‌باشد. هر پاسخ صحیح به تمرین، امتیاز ۱ می‌گیرد.

 

د : نوشتن:

به بیمار تصویر رودخانه را نشان داده و بگویید: «هرچه می‌توانی راجع به آنچه که در این تصویر اتفاق افتاده بنویس». اگر به نظر می‌رسید که بیمار متوجه نشده است، بگویید: «هرچیزی که در این تصویر می‌بینی را بنویس». اگر دست برتر بیمار تحت تأثیر واقع شده بود از او بخواهید تلاش کند با دست غیربرتر بنویسد. اگر او نابهنگام متوقف شد او را تشویق کنید.

به طور ماکسیمم ۵ دقیقه به او فرصت دهید. محدوده‌ی امتیازات ۵-۰ می‌باشد.

امتیازات:

1. توانایی مبادرت به تمرین اما عدم نوشتن هیچ کلمه‌ی قابل فهم یا مناسبی.
2. نوشتن ۱ یا ۲ کلمه‌ی مناسب.
3. نوشتن اسامی از ۳ شیء یا یک عبارت شامل ۲ یا ۳ شیء
4. نوشتن اسامی از ۴ شیء (با اسپل درست) یا ۲ یا ۳ عبارت شامل نام‌هایی از ۴ آیتم.
5. استفاده از عبارات یا جملات، شامل ۵ آیتم،‌ اما از نظر عملکردی نرمال به نظر نمی‌رسد مثل جمله‌آی که در آن آدم‌ها و فعالیت‌هایشان در تصویر یکی نیست.
6. عملکرد روشن و نرمال مثل جملاتی که آدم‌ها و فعالیت‌های آنها منطبق است.

 

تفسیر نمرات:

در صورتی وجود آفازی اثبات می‌شود که بیمار امتیازاتی را که در زیر آمده دریافت کند.

نمره‌ی خام                                                 سن

زیر ۲۷                                                تا ۶۰ سال

زیر ۲۵                                                ۶۱ به بالا

 

 

 

– Bedside Evaluation Screening Test – second edition : BEST

این تست قابلیت‌های زبانی را در ۳ مدالیته‌ی زبان یعنی درک شنیداری، صحبت کردن و خواندن ارزیابی می‌کند.

درمانگرانی که از این تست استفاده می‌کنند، اطلاعات بالینی کافی را جهت تعیین اهداف درمانی برای بیماران سطوح بالا و پایین بدست می‌آورند.

این تست برای سنین ۸۰-۹ ساله طراحی شده و طی ۲۰ دقیقه انجام می‌شود (نمره‌دهی کامپیوتری هم ندارد).

زبان آن انگلیسی است.

کیت کامل BEST شامل:‌ کتاب تصاویر، فرم ثبت، صفحه پروفایل/خلاصه است که همه‌ی آنها در یک جعبه نگهداری می‌شوند.

این تست به تازگی دوباره مورد بازبینی و طراحی قرار گرفته برای اینکه تبدیل به یک تست مؤثر و کارا برای درمانگران آفازی شود.

 

 

– Aphasia Language Performance Scales

این تست برای سنین ۸۰-۱۸ ساله طراحی شده و انجام آن حدود ۳۰ دقیقه طول می‌کشد.

به دو زبان انگلیسی و اسپانیایی هم وجود دارد.

این تست اطلاعات مورد نیاز برای اندازه‌گیری آسیب زبان، پیش‌بینی پیش آگهی زبان، طرح ریزی درمان، شناسایی سطوح بهبودی و نوشتن گزارش‌های جامع را بدست می‌دهد.

۴ مقیاس ۱۰ آیتمی گوش کردن، صحبت کردن، خواندن و نوشتن را اندازه‌گیری نموده و نمره‌دهی آن به صورت درست/غلط/partial (قسمتی) می‌باشد.

 

– The Acute Aphasia Screening Protocol

این تست توجه، orientation (تشخیص موقعیت)، برقراری ارتباط، درک شنیداری،‌ توانایی‌های بیانی و روش‌های مکالمه‌ای را ارزیابی می‌کند.

 

– The Ullevaal Aphasia Screening Test

این تست یک تست ۱۵-۵ دقیقه‌ای بوده و ابزاری معتبر برای غربالگری در مراحل حاد می‌باشد.

افرادی غیر از گفتاردرمان‌ها هم می‌توانند با استفاده از این تست،‌ غربالگری آفازی را در دهه‌ی حاد سکته‌های مغزی انجام دهند.

در یکی از بیمارستان‌های نروژ، پرستاران این تست را روی ۳۷ بیمار سکته‌ی مغزی انجام دادند. نتایج آنها همبستگی زیادی با نتایج گفتاردرمان‌ها داشت. فقط از بین ۲۸ بیماری که به عنوان عدم وجود آفازی (توسط پرستاران) تشخیص داده شده بودند، ۲تای آنها توسط SLP به عنوان آفازی خفیف شناخته شدند.

این تست به بررسی درک، بیان، تکرار، خواندن، دوباره تولید کردن رشته‌ای از کلمات، نوشتن و ارتباط آزاد (free communication) می‌پردازد.

 

– The Reitan – Indiana Aphasia Screening Examination : ASE

این آزمون، اصلاح شده‌ی تست Halstead Wepman aphasia screening test است.

در این تست فرد با سؤالات و تکالیفی که برای افراد بدون آسیب آسان می‌باشد مواجه می‌شود.

یک مثال از آیتم‌های این تست شامل نامیدن تصاویر به طور کلامی، نوشتن نام یک تصویر بدون گفتن بلندِ آن، خواندن موضوعات چاپی که طول آن‌ها در حال افزایش است، تکرار کلمات بیان شده توسط آزمونگر، مسائل محاسبه‌ای ساده، کشیدن اشکال بدون برداشتن مداد و گذاشتن یک دست بر روی بخشی از سمت مقابل بدن است.

این تست مشکلات مربوط به زبان، اشتباه راست/چپ و تکالیف غیرکلامی را ارزیابی می‌کند.

در این آزمون از یک جدول نمره‌دهی معمولی استفاده نمی‌شود زیرا این آزمون یک آزمون غربالگری است و هدف آن یافتن نشانه‌های احتمالی آفازی است که ممکن است به ارزیابی‌های بیشتر نیاز داشته باشند. نقایص زبانی ظریف هم ممکن است که تشخیص داده نشوند.

 

– Screening:

هیچ‌یک از ابزارهایی که برای غربالگری آفازی طراحی شده‌اند به متخصص بالینی امکان ارزیابی نقص‌های زبانی اساسی مثل نقص‌های معناشناختی، واج‌شناختی و نحوی (که اطلاعات ضروری را برای تصمیم‌های درمانی زودهنگام فراهم می‌کند) را نمی‌دهند.

Screening به عنوان یک تست غربالگری برای تعیین نقایص معناشناختی، واج شناختی و نحوی طراحی شده است.

حساسیت، دقت (درستی) و تخصصی بودن screening برای تعیین آفازی و همچنین نقایص معناشناختی، واج شناختی و نحوی تعیین شده است.

۳ خرده آزمون screening در بین آفازی‌ها، در مقابل وجود یا عدم وجود نقایص معناشناختی، واج شناختی و یا نحوی، بر اساس نظر یک زبان شناس بالینی مجرب معتبر (هنجاریابی) شده‌اند.

روش: در بین ۲۱۵ بیمار سکته‌ی مغزی، ۶۳ بیمار، آفازی تشخیص داده شدند. دقت، حساسیت و specificity این تست به ترتیب ۹۲، ۸۶ و ۹۶ درصد گزارش شد.

در خرده آزمون‌ها هم حساسیت بخش معناشناختی ۶۲ درصد، واج شناختی ۵۴ درصد و نحو ۴۲ درصد شد.

نحو	واج شناختی	معناشناختی
۶۴/۰	۸۷/۰	۸۴/۰	دقت
۴۲%	۵۴%	۶۲%	حساسیت
۸۰%	۱۰۰%	۱۰۰%	تخصصی بودن

 

نتیجه‌گیری:

Screening یک آزمون دقیق است که به آسانی قابل مدیریت و نمره‌دهی بوده و می‌تواند آفازی را در هفته‌های اول بعد از سکته‌ی مغزی تشخیص دهد.

 

منابع:

۱٫ Chapey R. (2001). Language intervention strategies in aphasia and related neurogenic disorders. Fourth edition. Philadelphia : Lippincott Williams & Wilkins.

۲٫ منابع اینترنتی