وزوز گوش

وزوز گوش یعنی شنیدن صدای خاصی شبیه صدای زنگ درگوش که ممکن است در یک، هر دو گوش و یا حتی در سر احساس شود. این صدا فرکانس های متفاوتی دارد و به صورت زنگ زدن، صدای باد، غرش، سوت ممتد، مقطع یا نوساندار، سر و صداهای رعد آسا و حتی کلافی نا مفهوم از گفتگوها درک شود. گاهی وقتی از بیماران در این زمینه سوال میشود این صدا را به جوشیدن آب، وزوز مهتابی نیمه روشن، تلویزیون روشن بدون برنامه، موج، ریزش آب و یا صدای زوزه مانند تشبیه می کنند.

این تصور اشتباه وجود دارد که وزوز گوش یا تینیتوس (Tinnitus) خود یک بیماریستاما بر خلاف این تصور تینیتوس در واقع معلول یک بیماریست.اشتباه شایع دیگر این است که تینیتوس به از دست دادن قدرت شنوایی می انجامد در صورتی که بررسی های صورت گرفته تاکنون این ادعا را تایید نکرده اند. وزوز گوش در گاهی موارد چنان شدت زیادی دارد که سبب آشفتگی و پریشانی فرد شده و زندگی طبیعی وی را مختل میکند.بطوریکه فرد در این دوران حساسیت زیادی نسبت به سروصدا دارد. گاهی نیز خفیف و موقتی بوده و پس از مدت کوتاهی برطرف میشود. برای مثال هنگامیکه فرد در معرض صداهای بلند قرار میگیرد ممکن است برای چند دقیقه دچار وزوز گوش شود که خود به خود برطرف میشود. اما در برخی از موارد هم وزوز گوش دائمی است و در تمام طول زندگی همراه فرد است.

بروز این عارضه در هر سنی ممکن است و تقریبا ۵ تا ۷ درصد بزرگسالاناز تینیتوس خفیف یا شدید رنج می برند. البته به دلیل افزایش آلودگی صوتی بوی‍‍‍‍‍زه در محیطهای تفریحی جوانان یا رفتار بی رویه آنان در هنگام گوش کردن به موسیقی با صدای بسیار بلند امروزه بیش از ۵ درصد از آنان در سنین زیر ۳۰ سال به این عارضه دچار میشوند. جالب است بدانید که در برخی موارد صدای وزوز توسط دیگران نیز قابل شنیدن است.این موارد غالبا بدلیل مشکلات عروقی در گوش خارجی یا اسپاسم عضلانی ایجاد میشود.

عواملی مثل قرار گرفتن در معرض صدای شدیدی چون انفجار،مسمومیت، حوادث مربوط به غواصی، کمبود اکسی‍زن در ساختمان گوش درونی، نوشیدن بیش از حد مشروبات الکلی، استعمال نیکوتین، کم خوابی، کاهش فشار خون، دیابت، تیروئید، ضربه به سر و گردن و مصرف داروهایی مانند آنتی بیوتیک ها، داروهای مسکن،داروهای ضد افسردگی و آسپیزین به عنوان عواملی که می توانند باعث وزوز گوش شوند شناخته شده اند. البته در بسیاری از موارد علت اصلی وزوز گوش مشخص نیست. بر حسب اینکه تینیتوس چه مدت طول بکشد آن را به ۳ نوع تقسیم میکنند:

1. تینیتوس حاد: تقریبا مدت ۳ ماه
2. تینیتوس شدیدتر با دوام ۳ تا ۶ ماه
3. تینیتوس مزمن با دوامی بیش از ۶ ماه

بسیاری از وزوز های گوش ناشی از آسیب انتهای میکروسکوپی عصب شنوایی در گوش داخلی است که بدلیل صدای بلند ایجاد میشود. در گوش داخلی سلولهای مویی وجود دارد که تحریکات مایع را به جریان عصبی تبدیل میکنند و بوسیله اعصاب شنوایی به مغز می فرستند. آسیب به این سلولهای مویی و فعالیت بیش از حد آنها سبب بروز تینیتوس میشود.

افزایش سن نیز عامل دیگری برای آسیب به این اعصاب و ایجاد وزوز است. به همین دلیل در پیر گوشی نیز به طور شایع وزوز گوش وجود دارد.

عوامل دیگری که باعث وزوز گوش میشوند عبارتند از: تجمع جرم در کانال گوش که سبب وزوز موقت میشود و سخت شدن استخوانچه های گوش میانی (بیماری استواسکلروزیس)

– آیا ممکن است وزوز گوش پیشرفت کند و منجر به ناشنوایی شود؟

در برخی موارد ممکن است وزوز گوش شدیدتر شود. اما معمولا شدت آن بدون تغییر باقی می ماند. از جمله عواملی که سبب بدتر شدن وزوز گوش میشود قرار گیری در معرض اصوات بلند است.بنابراین در صورتی که محل کار شما پر سروصدا است (فرودگاه،کارخانجات،کارگاهها،..)از پلاک های محافظ گوش استفاده کنید.

 

– آیا کودکان نیز دچار وزوز گوش میشوند؟

همانطور که بزرگسالان دچار وزوز گوش میشوند،این حالتمی تواند به دلیل ضربه صوتی،ضربه به سر،تاثیر داروها، واکنشهای ویروسی یا آلرزیک، اختلالات سیستم ایمنی،عفونت مزمن گوش، کم شنوایی و ضربه مغزی در کودکان نیز ایجاد شود. معمولا کودکان تا سن مدرسه از بیان این حالت ناتوانند اما مواردی نظیرمشکلات رفتاری همراه با کاهش توجه و تمرکز، افسردگی، بی خوابی و عفونت های مزمن گوش (مثل عفونت های طولانی مدت) می توانند نشانه ای از وجود وزوز باشند.

 

– در صورت ابتلا به این عارضه چه باید کرد؟

در اولین مرحله با پزشک خود مشورت کنید. لازم است ذکر شود که هدف از برنامه های درمانی و توانبخشی حذف تینیتوس نیست بلکه هدف رفاه نسبی بیمار است. پزشک فشار خون، وجود عفونت، رزیم غذایی،حساسیت ها و وضعیت عمومی سلامت شما را بررسی کرده و در صورت لزوم برای بررسی های تکمیلی سیستم شنوایی شما را به متخصص گوش و حلق و بینی و یا کارشناس شنوایی سنجی ارجاع می دهد. راههای درمان برای افراد متفاوت است اما تجربه ثابت کرده است که استفاده از چندین روش با هم مفیدتر از استفاده از یک روش به تنهایی است. برخی  از این روش ها ازین قرارند:

1. استفاده از سمعک: اغلب افرادی که از وزوز رنج میبرند دچار کم شنوایی نیز هستند. استفاده از سمعک سبب بلندتر شدن اصوات و راحت شنیده شدن آنها می شود. اگر فرد گفتگوی مردم یا موسیقی دلخواهش را به راحتی بشنود،کمتر به وزوز توجه میکند.
2. استفاده از وسیله تولید کننده صوت رقابتی (ماسکر): معمولا وزوز در محیط ساکت آزار دهنده تر است.ماسکرها ابزارهای الکترونیکی هستند که روی گوش قرار گرفته و شبیه سمعک هستند.این وسایل اصوات دائم با شدت کم و باند فرکانسی وسیع تولید می کنند که سبب کاهش توجه فرد به صدای وزوز می شود.بیشتر مردم در صورت استفاده از ماسکر راحت تر به خواب میروند.گوش کردن به رادیو با صدای کم نیزبه فرد کمک می کند که وزوز را فراموش کرده و راحت تر به خواب رود.برخی از افرادی که از ماسکر استفاده میکنند می گویند که وزوز حتی چندین ساعت پس از استفاده از ماسکر نیز شدت کمتری دارد.
3.  -دارو درمانی: بعضی از داروها سبب بهبود نسبی وزوز میشوند،اما عوارض جانبی آنها را نیز نباید فراموش کرد.داروهایی از جمله داروهای محتوی ویتامین E ،منیزیم،کورتیزون و هم چنین داروهایی که به جریان بهتر خون کمک می کنند.
4.  -باز درمانی: باز درمانی استفاده توام از ماسکر و مشاوره است.در این روش بیماران از یک وسیله داخل گوشی تولید کننده صوتی استفاده میکنند.این وسیله به مدت ۱-۲ سال هر روز ۸ ساعت مورد استفاده قرار میگیرد.سپس فرد یاد می گیرد که چطور از فکر کردن به وزوز دوری کند.اگرچه این روش طولانی مدت است اما اغلب مفید واقع میشود.
5. تمرکز و آرامش: آرامش سبب کنترل عضلات و وعروق شده وشدت وزوز را کاهش می دهد.آرامش داشتن سبب می شود که بتوانیم وزوز گوش را فراموش کرده و به ان توجه نکنیم . زیرا هرچه بیشتر به این صدای مزاحم توجه کنیم ، آن هم توجه بیشتر و بیشتری را از شما می طلبد . مثلا گوش دادن به یک موزیک ملایم در جلوگیری از توجهتان به وزوز گوش مفید خواهد بود . اگر صدای گوشتان شبیه برخورد صدای امواج بر شن ها است ، دقایقی از روز چشم های خود را ببندید و تصور کنید که در ساحل نشسته اید و امواج دریا را می بینید که با شن های ساحل برخورد می کنند . و یا اگر صدای گوش شما شبیه صدای سوت کشیدن است ، یک کتری در حال جوش را در ذهنتان مجسم کنید و آهسته و عمیق نفس بکشید و هر روز به انجام تمریناتی بپردازید که به عضلات شما آرامش و راحتی می دهند . دقت کنید که چه صداهایی توجهتان را از وزوز گوش باز می دارند …. مثلا اگر هنگام تماشای تلویزیون وزوز گوشتان را فراموش می کنید ، در مواقعی که این مزاحم آزارتان می دهد ، به تماشای تلویزیون بپردازید .
6. روش درمان دیگر : درمان به وسیله دستگاهی است که با تحریک الکتریکی گوش سبب درمان تینیتوس می شود . آمریکا ، فرانسه و ژاپن تنها کشورهایی هستند که ازین دستگاه در موارد خاص بهره بردند و هم اکنون ایران به عنوان اولین کشور خاور میانه ازین دستگاه به منظور درمان تیمیتوس استفاده می کند .

 

– روش های پیشگیری‌

1. اجتناب از قرار گرفتن در معرض اصوات بلند
2.  بررسی فشار خون و کنترل آن در صورت وجود مشکل
3.  کاهش مصرف نمک : مصرف زیاد نمک به جریان خون آسیب می رساند
4. پرهیز از مصرف بیش از حد چای ، قهوه و استعمال دخانیات
5. ورزش روزانه برای بهتر شدن جریان خون
6. استراحت کافی و جلوگیری از خستگی

 

سعی کنید به صدای وزوز بی توجه باشید و به مسائلی فکر کنید که مورد علاقه شماست . در هر حال توجه به وزوز و نگرانی در مورد آن تنها شرایط را بدتر می کند .